Παρατηρείται μεγάλο ενδιαφέρον εσχάτως στην επιστημονική και εμπορική κοινότητα για τις πρωτεινες και τα αμινοξέα μέσα από τα συμπληρώματα διατροφής με λειτουργικό σκοπό τη μείωση των απωλειών στη μυϊκή μάζα. Περαιτέρω, αρκετές μελέτες δείχνουν ότι τόσο οι πρωτεινες όσο και τα αμινοξεα στα συμπληρωματα διατροφης βελτιώνουν τη σωματική δύναμη ακόμη και στις περιπτώσεις αστροναυτών, κατά τη διάρκεια αποκατάστασής τους έπειτα από μεγάλα διαστήματα διαστημικών πτήσεων. Πέρα από αυτό, ακόμη και κατά τη διάρκεια της γήρανσης του ανθρώπινου οργανισμού, τόσο τα συμπληρώματα αμινοξέων όσο και τα αντίστοιχα πρωτεϊνικα, διατηρούν υψηλά επίπεδα αποτελεσματικότητας σε αθλούμενους και μη, εφόσον βέβαια χορηγούνται με τη δέουσα προσοχή, διατηρώντας τα συνιστώμενα επίπεδα ημερήσιας κατανάλωσης. Πιο συγκεκριμένα, από τις έξι δημοσιευμένες μελέτες σε συμπληρωματα διατροφης σχετικά με αμινοξεα, οι τρεις έδειξαν εξαιρετικά οφέλη (Stein et al, 2011). 

Μια ανεπάρκεια διαιτητικής πρωτεΐνης ή αμινοξέων είναι από καιρό γνωστό ότι επηρεάζει την ανοσολογική λειτουργία και αυξάνει την ευαισθησία των ζώων και των ανθρώπων σε μολυσματικές ασθένειες. Ωστόσο, μόνο τα τελευταία 15 χρόνια έχουν αρχίσει να ξεδιπλώνονται και να εξετάζονται ενδελεχώς οι βασικοί κυτταρικοί και μοριακοί μηχανισμοί. Η μειωμένη πρόσληψη σε πρωτεινες μειώνει αντιστοίχως και τις συγκεντρώσεις των περισσότερων αμινοξέων στο πλάσμα. Τα ευρήματα από πρόσφατες μελέτες δείχνουν σημαντικό ρόλο για τα αμινοξέα στις ανοσοαποκρίσεις ρυθμίζοντας:
(1) την ενεργοποίηση των Τ λεμφοκυττάρων, των Β λεμφοκυττάρων, των φυσικών φονικών κυττάρων και των μακροφάγων.
(2) κυτταρική οξειδοαναγωγική κατάσταση, γονιδιακή έκφραση και πολλαπλασιασμός λεμφοκυττάρων
(3) την παραγωγή αντισωμάτων, κυτοκινών και άλλων κυτταροτοξικών ουσιών (Peng Li et al, 2007). 

Συνεχώς αυξανόμενα επιστημονικά στοιχεία δείχνουν ότι τα συμπληρώματα διατροφής συγκεκριμένων αμινοξέων σε ζώα και ανθρώπους με υποσιτισμό και μολυσματικές ασθένειες ενισχύουν την ανοσολογική κατάσταση, μειώνοντας έτσι τη νοσηρότητα και τη θνησιμότητα. Οι πρόδρομοι αργινίνη, γλουταμίνη και κυστεΐνη είναι τα καλύτερα πρωτότυπα. Λόγω του αρνητικού αντίκτυπου της ανισορροπίας και του ανταγωνισμού μεταξύ των αμινοξέων στην πρόσληψη και τη χρήση θρεπτικών ουσιών, θα πρέπει να δοθεί προσοχή στην ανάπτυξη αποτελεσματικών στρατηγικών εντερικής ή παρεντερικής παροχής ώστε να επιτευχθούν τα μεγαλύτερα δυνατά οφέλη για την υγεία. Τέτοια μέτρα πρέπει να βασίζονται στη γνώση σχετικά με τη βιοχημεία και τη φυσιολογία των αμινοξέων, τον ρόλο τους στις ανοσολογικές αντιδράσεις, τις διατροφικές και παθολογικές καταστάσεις των ατόμων και τα αναμενόμενα αποτελέσματα της θεραπείας (Peng Li et al, 2007). Οι νέες γνώσεις σχετικά με το μεταβολισμό των αμινοξέων στα λευκοκύτταρα είναι ζωτικής σημασίας για την ανάπτυξη αποτελεσματικών μέσων πρόληψης και θεραπείας ανοσολογικά ανεπαρκών ασθενειών. Αυτά τα θρεπτικά συστατικά έχουν μεγάλη υπόσχεση για τη βελτίωση της υγείας και την πρόληψη μολυσματικών ασθενειών σε ζώα και ανθρώπους.

Διάφορες πειραματικές μελέτες που διεξήχθησαν στη δεκαετία του 1970 έδειξαν, τις αναβολικές ιδιότητες των αμινοξέων διακλαδισμένης αλυσίδας (λευκίνη, βαλίνη, ισολευκίνη) και των παραγώγων τους. Αυτό οδήγησε σε αρκετές κλινικές μελέτες στα τέλη της δεκαετίας του 1970 και στις αρχές της δεκαετίας του 1980 οι οποίες είχαν ως στόχο να αξιολογήσουν τα πιθανά οφέλη στα συμπληρωματα διατροφης (BCAA) ως προς τη διατροφική υποστήριξη των κρίσιμων ασθενών. Ωστόσο, τα δεδομένα σχετικά με το έγκαυμα, το τραύμα και τη σήψη δεν είναι καθόλου πειστικά. Εκτός από σημαντικές αποκλίσεις στα αποτελέσματά τους και το γεγονός ότι οι περισσότερες από αυτές τις μελέτες αφορούσαν πολύ μικρούς πληθυσμούς ασθενών, λίγοι από αυτούς πληρούν τα ισχύοντα πρότυπα θεραπευτικής αξιολόγησης. Ωστόσο, ορισμένα θετικά αποτελέσματα σε συγκεκριμένες μελέτες υποδηλώνουν ότι η βασική ιδέα μπορεί να είναι σωστή, αλλά αυτή η ερμηνεία ήταν ελαττωματική. Πράγματι, γνωρίζουμε τώρα ότι ενώ τα BCAA διαθέτουν ρυθμιστικές ιδιότητες στον μεταβολισμό των πρωτεϊνών, η λευκίνη είναι μακράν η πιο ισχυρή, ενώ η ισολευκίνη και η βαλίνη είναι ανεπαρκείς. Ωστόσο, στις προαναφερθείσες μελέτες, η διατροφή που συμπληρώθηκε με BCAA παρείχε πολύ συχνά σχεδόν ισοδύναμες ποσότητες και των 3 BCAA. Επιπλέον, πραγματοποιήθηκαν αρκετές μελέτες χωρίς επαρκή βασική διατροφική υποστήριξη, η οποία πιθανότατα εμπόδισε τη σωστή μεταβολική χρήση αυτών των αμινοξέων. Πιο πρόσφατα, η λευκίνη αποδείχθηκε ότι επηρεάζει θετικά τη σύνθεση πρωτεϊνών σε ένα πειραματικό μοντέλο σήψης ή εγκαύματος. Παράλληλα, 2 προοπτικές ελεγχόμενες δοκιμές συμπληρωμάτων διατροφής σε σηπτικούς ασθενείς έδειξαν επίσης βελτίωση της διατροφικής κατάστασης και της γενικότερης κλινικής εικόνας των ασθενών (Pascal De Bandt et al, 2006).

Οι πρωτεινες και τα αμινοξεα ως συμπληρώματα διατροφής θεωρούνται πλέον τεκμηριωμένες πηγές βελτίωσης και ενδυνάμωσης του ανθρώπινου οργανισμού. Αρκεί να τηρούνται οι εκάστοτε προδιαγραφές πρόσληψης εκ μέρους του ανθρώπου και οι προδιαγραφές παραγωγής από τη βιομηχανία και τους αντίστοιχους κατασκευαστές.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ

T. Peter Stein &Stéphane Blanc (2011) "Does Protein Supplementation Prevent Muscle Disuse Atrophy and Loss of Strength?" Pages 828-834 | Accepted author version posted online: 23 May 2011

Peng Li, Yu-Long Yin, Defa Li (2007), Sung "Amino acids and immune function"  British Journal of Nutrition, Volume 98, Issue 2 August 2007, pp. 237-252 

Jean-Pascal De Bandt, Luc Cynober (2006) "Therapeutic Use of Branched-Chain Amino Acids in Burn, Trauma, and Sepsis" The Journal of Nutrition, Volume 136, Issue 1, January 2006, Pages 308S–313S