Η συνεχώς αυξανόμενη παγκόσμια επιδημία της παχυσαρκίας έχει οδηγήσει εκατομμύρια ανθρώπους στην αναζήτηση λύσεων για την απώλεια βάρους, πολλές φορές μέσα από εύκολες και γρήγορες μεθόδους. Στο πλαίσιο αυτό, η χρήση λιποδιαλυτών συμπληρωμάτων διατροφής – ή αλλιώς λιποδιαλυτών – έχει λάβει διαστάσεις τάσης. Πρόκειται για προϊόντα που προωθούνται ως ενισχυτικά της «καύσης λίπους», μέσω της αύξησης του μεταβολισμού ή της θερμογένεσης. Όμως, τι πραγματικά ισχύει; Είναι οι λιποδιαλύτες αποτελεσματικοί ή πρόκειται για μία υπερεκτιμημένη επιλογή;

Πρόσφατη συστηματική ανασκόπηση και μετα-ανάλυση από τον Sharp et al. (2021), δημοσιευμένη στο περιοδικό Clinical Obesity, εξετάζει ακριβώς αυτό το ερώτημα. Η μελέτη επικεντρώθηκε στην αξιολόγηση της μακροπρόθεσμης αποτελεσματικότητας των λιποδιαλυτών σε υπέρβαρα και παχύσαρκα άτομα, αναλύοντας 21 μελέτες διάρκειας άνω των οκτώ εβδομάδων και με συμμετέχοντες που είχαν δείκτη μάζας σώματος (BMI) πάνω από 24,9. Η ερευνητική ομάδα εξέτασε την επίδραση των λιποδιαλυτών σε παραμέτρους όπως το συνολικό σωματικό βάρος, η λιπώδης μάζα, τα επίπεδα χοληστερόλης και ο μεταβολικός ρυθμός.

Τα αποτελέσματα ήταν αποκαλυπτικά: ενώ υπήρξε μία γενική τάση προς θετική επίδραση από τη χρήση λιποδιαλυτών, οι στατιστικές αναλύσεις έδειξαν ότι το εύρος εμπιστοσύνης για την επίδραση των συμπληρωμάτων διασταυρωνόταν με το μηδέν, κάτι που πρακτικά σημαίνει πως τα ευρήματα δεν είναι στατιστικά σημαντικά. Ακόμη πιο αποκαλυπτική ήταν η συγκριτική ανάλυση των αποτελεσμάτων αυτών με εκείνα που παρατηρούνται όταν ακολουθείται πρόγραμμα άσκησης ή δίαιτας. Οι αλλαγές που επήλθαν από την εφαρμογή των παραδοσιακών μεθόδων – δίαιτα και άσκηση – ήταν σαφώς πιο αποτελεσματικές από εκείνες που επιτεύχθηκαν με τη χρήση λιποδιαλυτών.

Οι λιποδιαλύτες συχνά προωθούνται με τη λογική ότι επιταχύνουν τον μεταβολισμό ή αυξάνουν τη θερμογένεση, με αποτέλεσμα να οδηγούν σε μεγαλύτερη καύση λίπους, ακόμα και σε κατάσταση ηρεμίας. Ωστόσο, όπως καταδεικνύει η παραπάνω μελέτη, στην πράξη αυτά τα προϊόντα δεν μπορούν να αντικαταστήσουν τις θεμελιώδεις αλλαγές στον τρόπο ζωής. Η αποτελεσματικότητα των λιποδιαλυτών φαίνεται να εξαρτάται πλήρως από τη συνοδευτική παρουσία άσκησης και διατροφικού ελέγχου. Χωρίς αυτά τα θεμέλια, η χρήση τους δεν παρουσιάζει ουσιαστικό όφελος.

Είναι χαρακτηριστικό ότι πολλοί άνθρωποι επενδύουν σε λιποδιαλύτες με την προσδοκία άμεσης απώλειας βάρους, χωρίς να προβαίνουν σε άλλες αλλαγές στις καθημερινές τους συνήθειες. Η πεποίθηση αυτή, όπως δείχνει η βιβλιογραφία, είναι αβάσιμη και συχνά οδηγεί σε απογοήτευση. Ακόμη χειρότερα, μπορεί να ενισχύσει έναν φαύλο κύκλο: οι χρήστες καταναλώνουν λιποδιαλύτες χωρίς αποτέλεσμα, αυξάνουν τη δόση ή δοκιμάζουν διαφορετικά προϊόντα, με τελικό αποτέλεσμα την απώλεια χρημάτων, την αποθάρρυνση και πιθανώς την υιοθέτηση μη υγιεινών πρακτικών.

Δεν πρέπει να παραβλέπεται επίσης το γεγονός ότι οι λιποδιαλύτες δεν είναι ακίνδυνοι. Πολλά τέτοια συμπληρώματα περιέχουν καφεΐνη ή άλλες διεγερτικές ουσίες που ενδέχεται να προκαλέσουν ανεπιθύμητες ενέργειες, όπως ταχυκαρδία, αϋπνία, αυξημένη αρτηριακή πίεση ή ακόμη και καρδιακά προβλήματα, ιδίως όταν λαμβάνονται χωρίς ιατρική επίβλεψη.

Συνεπώς, με βάση τα επιστημονικά στοιχεία, η χρήση λιποδιαλυτών δεν θα πρέπει να αποτελεί την κύρια στρατηγική απώλειας βάρους. Οι λιποδιαλύτες ενδέχεται να έχουν ένα μικρό επικουρικό ρόλο στο πλαίσιο ενός συνολικού πλάνου που περιλαμβάνει άσκηση και θερμιδικό έλεγχο, αλλά όχι από μόνοι τους. Η βιώσιμη διαχείριση του βάρους προκύπτει από την υιοθέτηση μακροπρόθεσμα υγιεινών συνηθειών και όχι από την προσδοκία μιας γρήγορης λύσης σε μορφή χαπιού.

Συμπερασματικά, παρά την εμπορική απήχηση και τις υποσχέσεις των κατασκευαστών, οι λιποδιαλύτες δεν υποκαθιστούν την άσκηση και τη σωστή διατροφή. Όσοι επιθυμούν ουσιαστικά και διατηρήσιμα αποτελέσματα στην υγεία και το βάρος τους, θα πρέπει να δώσουν έμφαση στις επιστημονικά τεκμηριωμένες μεθόδους και να αντιμετωπίσουν τους λιποδιαλύτες με σκεπτικισμό και υπευθυνότητα.

Βιβλιογραφία

Sharp, T. A., McMahon, N., Smith-Ryan, A., Bemben, M., Stout, J., Keller, J. & Antonio, J., 2021. A systematic review and meta-analysis of thermogenic dietary supplement effects on fat mass and related markers in overweight individuals. Clinical Obesity