Η πιο κοινή αιτία τύφλωσης παγκοσμίως είναι ο ανεγχείρητος καταρράκτης. Υπάρχει δυσανάλογος αντίκτυπος στην τύφλωση στον αναπτυσσόμενο κόσμο σε σχέση με την πρόσβαση σε ποιοτική χειρουργική επέμβαση καταρράκτη. Το γεγονός αυτό διαδραματίζει καθοριστικό ρόλο στην αυξανόμενη συσσώρευση μη χειρουργημένων περιστατικών καταρράκτη καθώς και σε αυξανόμενο αριθμό τυφλών ασθενών. Στην Ινδία, μπορεί να υπάρχει εντονότερη ανάπτυξη και ταχύτερη εξέλιξη του καταρράκτη από ό,τι σε άλλες περιοχές. Παρά τις προσπάθειες για αύξηση της διαθεσιμότητας χειρουργικών επεμβάσεων υψηλής ποιότητας με αποδεκτά οφθαλμολογικά αποτελέσματα, εξακολουθεί να υπάρχει μια αυξανόμενη συσσώρευση ασθενών που είναι τυφλοί από καταρράκτη. Εάν μια πρακτική, μεγάλης κλίμακας μπορούσε να επιβραδύνει την εμφάνιση του καταρράκτη κατά 10 χρόνια, η ανάγκη για χειρουργική επέμβαση καταρράκτη θα μειωνόταν κατά 45%.

Ένας σημαντικός όγκος επιδημιολογικών στοιχείων έχει δημοσιευθεί σχετικά με τον πιθανό ρόλο των αντιοξειδωτικών στην πρόληψη του καταρράκτη. Υπάρχουν ωστόσο πολλαπλά αντικρουόμενα συμπεράσματα. Όπως έχουν δείξει μελέτες για τη β καροτίνη και τον καρκίνο του πνεύμονα, τα επιδημιολογικά στοιχεία δεν εγγυώνται θετικά ευρήματα στις παρεμβατικές μελέτες. Ο στόχος της εκτενούς μελέτης APC (Gritz et al, 2006) ήταν να προσδιοριστεί εάν η διατροφική συμπλήρωση αντιοξειδωτικών μπορεί να επιβραδύνει τον ρυθμό εξέλιξης του καταρράκτη. Όλες οι μεταβλητές έκβασης συνέκριναν τις ομάδες θεραπείας και εικονικού φαρμάκου (placebo). Η κύρια μεταβλητή έκβασης ήταν η μέση αλλαγή στην πυρηνική αδιαφάνεια με την πάροδο του χρόνου, κλινικά βαθμολογημένη στη σχισμοειδή λυχνία, χρησιμοποιώντας το Σύστημα ταξινόμησης θολότητας φακού III (LOCS III). Οι δευτερεύουσες μεταβλητές έκβασης ήταν το πυρηνικό χρώμα και η φλοιώδης και οπίσθια υποκαψική θολερότητα όπως κρίθηκε κλινικά με τη χρήση του LOCS III, η καλύτερη διορθωμένη οπτική οξύτητα γυαλιού και η αποτυχία της θεραπείας. Η αποτυχία της θεραπείας ορίστηκε ως καταρράκτης που απαιτεί χειρουργική επέμβαση ή καλύτερη διορθωμένη οπτική οξύτητα 20/400 ή χειρότερη. Τα κριτήρια ένταξης ήταν ηλικίας 35-50 ετών και η καλύτερη διορθωμένη οπτική οξύτητα (BCVA) 20/40 ή καλύτερη και στα δύο μάτια και χωρίς ιστορικό σακχαρώδη διαβήτη, ενδοφθάλμια χειρουργική, ακτινοθεραπεία, θεραπεία με κορτικοστεροειδή ή ενεργή χρήση συμπληρωμάτων βιταμινών. Η σχετικά νεαρή ηλικία συμπεριλήφθηκε λόγω της πρώιμης εξέλιξης του καταρράκτη στη νότια Ινδία, η οποία αναφέρθηκε προηγουμένως από άλλους και παρατηρήθηκε στην πιλοτική μελέτη αυτής της μελέτης. Κατά την οφθαλμολογική εξέταση, δεν υπήρχαν ενδείξεις σημαντικού τραυματικού ή συγγενούς καταρράκτη, ενεργού λοιμώδους κερατίτιδας, ούτε στενή γωνία πρόσθιου θαλάμου. Η τυχαία εξέταση γλυκόζης αίματος ενός δυνητικού υποκειμένου δεν θα μπορούσε να είναι μεγαλύτερη από 140 mg/100 dl.

Η συγκατάθεση κατόπιν ενημέρωσης ελήφθη στη μητρική γλώσσα, τα Ταμίλ. Δεν υπήρχε χρηματική αποζημίωση για τη συμμετοχή. Τα οφέλη της συμμετοχής περιλάμβαναν δωρεάν οφθαλμολογική και ιατρική περίθαλψη. Ένας εργαζόμενος στον αγρό παρατήρησε τη χορήγηση ενεργών και πανομοιότυπων δισκίων εικονικού φαρμάκου που εμφανίζονταν τρεις φορές την εβδομάδα. Μια εφάπαξ δόση δραστικού φαρμάκου της μελέτης περιείχε βιταμίνη C, 500 mg. βιταμίνη Α (β καροτένιο από φύκια που καλλιεργούνται στο εμπόριο σε όλη τη μορφή μετασχηματισμού με μικρές ποσότητες άλλων καροτενοειδών όπως το λυκοπένιο), 25 000 IU (15 mg). βιταμίνη Ε (RRR-α-τοκοφερόλη από σογιέλαιο με μικρές ποσότητες άλλων τοκοφερολών), 400 IU. Όλα τα δισκία κατασκευάστηκαν από τη Vitaline Corporation, Ashland, Όρεγκον, ΗΠΑ.

 

Υπήρχαν 4007 επιλέξιμα άτομα που ζούσαν σε πέντε κύρια χωριά-στόχους. 954 άτομα εξετάστηκαν για τη μελέτη. Από αυτούς, εγγράφηκαν 798 άτομα. Η καλύτερη διορθωμένη οπτική οξύτητα χειρότερη από 20/40 ήταν ο πιο κοινός παράγοντας που οδήγησε στον αποκλεισμό. Δεν υπήρχαν στατιστικά σημαντικές διαφορές στον αρχικό επιπολασμό πιθανών παραγόντων κινδύνου καταρράκτη μεταξύ των ομάδων μελέτης. Οι βαθμολογίες LOCS III για όλους τους υποτύπους καταρράκτη ήταν συγκρίσιμες μεταξύ των δύο ομάδων. Στην αρχή, λίγο περισσότερο από το 73% των ματιών είχαν σημαντική πυρηνική ωχρότητα και σχεδόν το 59% των ματιών είχαν σημαντικές αλλαγές στο πυρηνικό χρώμα (που ορίζεται ως βαθμός ⩾2,0 στην κλίμακα LOCS III). Σημαντικός καταρράκτης, σύμφωνα με τους ορισμούς του LOCS III, τουλάχιστον μίας κατηγορίας καταρράκτη υπήρχε σε τουλάχιστον ένα μάτι στο 79% των ατόμων. Παρά τον παρόντα βαθμό καταρράκτη, το 84,2% των δεξιών ματιών είχαν οξύτητα 20/20 ή καλύτερη και παρόμοια κατάσταση υπήρχε και στα αριστερά μάτια. Πάνω από το 84% όλων των ματιών ήταν εντός 1 διόπτρας από την εμμετρωπία. Λεπτομερής αναφορά των βασικών χαρακτηριστικών έχει αναφερθεί αλλού.

Η συμμόρφωση με το φάρμακο της μελέτης ήταν εξαιρετική με το 90,1% των ατόμων να λάμβαναν ⩾95% των προβλεπόμενων δόσεων και ένα επιπλέον 6,1% των ατόμων που έλαβαν μεταξύ 90% και <95% των προβλεπόμενων δόσεων. Μόνο το 0,8% των ατόμων έλαβε <85% των δισκίων που προορίζονται. Δεν υπήρχαν διαφορές στη συμμόρφωση με βάση το φύλο (p = 0,55) ή την ηλικία (p = 0,71) των ατόμων. Οι παράγοντες κινδύνου που σχετίζονται με την ταχύτερη εξέλιξη του καταρράκτη περιελάμβαναν την ηλικία, το φύλο, την έκθεση στον ήλιο, την τυχαία γλυκόζη αίματος πάνω από 140 mg/dl κατά τη διάρκεια της μελέτης και τον δείκτη μάζας σώματος.  Δεν υπήρχαν διαφορές στην εξέλιξη του καταρράκτη μεταξύ των ομάδων θεραπείας για την κύρια ή οποιαδήποτε δευτερεύουσα μεταβλητή έκβασης.

 

Η συχνότητα εμφάνισης καταρράκτη στον αναπτυσσόμενο κόσμο ξεπερνά κατά πολύ τη συχνότητα χειρουργικής επέμβασης καταρράκτη. Η συχνότητα εμφάνισης καταρράκτη θα αυξάνεται καθώς ο πληθυσμός του κόσμου γερνάει. Η ικανότητα κάλυψης της ανάγκης για ποιοτική χειρουργική επέμβαση πιθανότατα θα μειωθεί περαιτέρω. Ακόμη και αν αναπτυχθούν καινοτόμοι τρόποι παροχής ποιοτικής χειρουργικής επέμβασης σε μεγάλους πληθυσμούς, πιθανότατα θα υπάρξει σημαντική αύξηση στην τύφλωση του καταρράκτη. Η εύρεση προληπτικών μεθόδων για την καθυστέρηση της εμφάνισης του καταρράκτη μπορεί να βοηθήσει στη μείωση του χάσματος μεταξύ της συχνότητας εμφάνισης της τύφλωσης του καταρράκτη και της ικανότητάς μας να παρέχουμε χειρουργική θεραπεία. H ανάπτυξη μιας στρατηγικής για την πρόληψη του καταρράκτη θα μπορούσε να έχει μεγάλο αντίκτυπο. Επιδημιολογικά στοιχεία υποδεικνύουν πιθανό ρόλο που διαδραματίζουν τα αντιοξειδωτικά στην πρόληψη του καταρράκτη. Ωστόσο, υπάρχουν αντικρουόμενα αποτελέσματα μεταξύ διαφορετικών επιδημιολογικών μελετών. Τα ευρήματα της επιδημιολογικής μελέτης επίσης δεν ταυτίζονται απαραίτητα με παρεμβατικά μέτρα.

 

Πηγή: D C Gritz, M Srinivasan, S D Smith, U Kim, T M Lietman, J H Wilkins, B Priyadharshini, R K John, S Aravind, N V Prajna, R Duraisami Thulasiraj, J P Whitcher "The Antioxidants in Prevention of Cataracts Study: effects of antioxidant supplements on cataract progression in South India" British Journal of Ophthalmology, Volume 90, Issue 7, 2006