Η Καφεΐνη είναι μια φυσική ψυχοδιεγερτική ουσία που ανήκει στις μεθυλοξανθίνες και απαντάται σε φυτά όπως ο καφές, το τσάι, το κακάο και το γκουαρανά. Χρησιμοποιείται ευρέως τόσο στη διατροφή όσο και στα συμπληρώματα διατροφής, αποτελώντας μία από τις πιο μελετημένες και αποτελεσματικές εργογόνες ουσίες παγκοσμίως. Σε βιοχημικό επίπεδο, η καφεΐνη δρα κυρίως ως ανταγωνιστής των υποδοχέων αδενοσίνης στο κεντρικό νευρικό σύστημα. Η αδενοσίνη είναι νευροδιαβιβαστής που προάγει τη χαλάρωση και την αίσθηση κόπωσης· η αναστολή της δράσης της από την καφεΐνη οδηγεί σε αυξημένη εγρήγορση, μειωμένη αντίληψη κόπωσης και βελτιωμένη νευρομυϊκή ενεργοποίηση. Παράλληλα, η καφεΐνη αυξάνει την απελευθέρωση κατεχολαμινών, όπως η αδρεναλίνη, ενισχύοντας τη διέγερση του νευρικού συστήματος. Σε μεταβολικό επίπεδο, η καφεΐνη συμβάλλει στην αύξηση της λιπόλυσης, διεγείροντας την απελευθέρωση ελεύθερων λιπαρών οξέων από τον λιπώδη ιστό, τα οποία μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως ενεργειακό υπόστρωμα κατά την άσκηση. Επιπλέον, βελτιώνει τη μυϊκή συσταλτικότητα μέσω αυξημένης διαθεσιμότητας ιόντων ασβεστίου εντός των μυϊκών ινών, γεγονός που μπορεί να οδηγήσει σε βελτιωμένη απόδοση τόσο σε ασκήσεις αντοχής όσο και δύναμης. Από εργοφυσιολογικής άποψης, η καφεΐνη έχει συσχετιστεί με βελτίωση της αντοχής, αύξηση της ισχύος και της δύναμης, ταχύτερους χρόνους αντίδρασης και βελτιωμένη συγκέντρωση. Η μείωση της αντιλαμβανόμενης κόπωσης επιτρέπει την εκτέλεση της άσκησης σε υψηλότερη ένταση ή για μεγαλύτερη διάρκεια. Για τον λόγο αυτό αποτελεί βασικό συστατικό πολλών pre-workout συμπληρωμάτων. Συνολικά, η καφεΐνη είναι ένα επιστημονικά τεκμηριωμένο και ιδιαίτερα αποτελεσματικό εργογόνο συστατικό, με κύριες δράσεις τη διέγερση του κεντρικού νευρικού συστήματος, τη βελτίωση της φυσικής και νοητικής απόδοσης και την υποστήριξη του ενεργειακού μεταβολισμού. Η χρήση της είναι ιδιαίτερα διαδεδομένη σε αθλητές και σε άτομα που επιδιώκουν αυξημένη εγρήγορση, απόδοση και συγκέντρωση, πάντοτε με σεβασμό στη δοσολογία και στην ατομική ανοχή.