Η συμπληρωματική χορήγηση αντιοξειδωτικών, συμπεριλαμβανομένων των βιταμινών C, B2 και D, καθώς και πολυφαινολών όπως η ξανθοουμόλη, η ζυμωμένη παπάγια, τα φιστίκια και τα εκχυλίσματα από μούρα, παρουσιάζει σημαντικό δυναμικό για τη βελτίωση της γνωστικής λειτουργίας και της υγείας του εντέρου μέσω της ρύθμισης της μικροβιακής ποικιλομορφίας και της μείωσης της φλεγμονής. Αυτά τα αντιοξειδωτικά μπορούν να υποστηρίξουν τον άξονα εντέρου–εγκεφάλου κυρίως αυξάνοντας την παραγωγή λιπαρών οξέων βραχείας αλυσίδας και ενισχύοντας την ακεραιότητα του εντερικού φραγμού, γεγονός που συμβάλλει στη μείωση του οξειδωτικού στρες — ενός παράγοντα που συνδέεται συχνά με τη γνωστική έκπτωση και τις νευροεκφυλιστικές νόσους.

Με βάση την ανασκόπηση των υφιστάμενων μελετών, φαίνεται ότι τέτοιου είδους συμπληρώματα ενδέχεται να είναι ιδιαίτερα ωφέλιμα για άτομα που παρουσιάζουν αυξημένο οξειδωτικό στρες ή φλεγμονή, καταστάσεις που επηρεάζουν τόσο τη γνωστική λειτουργία όσο και την υγεία του εντέρου. Ωστόσο, τα διαθέσιμα δεδομένα παραμένουν προκαταρκτικά και παρουσιάζουν σημαντική μεταβλητότητα ως προς τις μεθοδολογίες, τα χαρακτηριστικά των πληθυσμών, τα είδη των συμπληρωμάτων και τη διάρκεια των παρεμβάσεων, περιορίζοντας την άμεση κλινική τους εφαρμογή.

Για την ενίσχυση της πρακτικής αξιοποίησης αυτών των ευρημάτων, προτείνονται οι εξής συστάσεις για την κλινική πράξη:

Στοχευμένη Συμπλήρωση: Η χρήση αντιοξειδωτικών θα πρέπει να προτεραιοποιείται σε άτομα με γνωστό οξειδωτικό στρες, συστηματική φλεγμονή ή πρώιμα σημάδια γνωστικής έκπτωσης. Αυτές οι ομάδες ενδέχεται να επωφεληθούν περισσότερο από παρεμβάσεις που στοχεύουν στον άξονα εντέρου–εγκεφάλου.

Διατροφική Ένταξη: Η ενθάρρυνση για κατανάλωση φυσικών τροφίμων πλούσιων σε αντιοξειδωτικά — όπως τα μούρα, οι ξηροί καρποί και τα ζυμωμένα προϊόντα — μπορεί να αποτελέσει μια βιώσιμη στρατηγική για τη διατήρηση της εντερικής και γνωστικής υγείας.

Παρακολούθηση και Εξατομίκευση: Οι κλινικοί γιατροί θα πρέπει να εξετάζουν τη χρήση βιοδεικτών οξειδωτικού στρες και φλεγμονής για να καθοδηγούν εξατομικευμένες στρατηγικές συμπληρωματικής χορήγησης. Η προσαρμογή των παρεμβάσεων στο μικροβιακό προφίλ κάθε ατόμου μπορεί να ενισχύσει τα αποτελέσματα.

Διεπιστημονική Προσέγγιση: Η συνεργασία μεταξύ επαγγελματιών υγείας, διαιτολόγων και ερευνητών είναι απαραίτητη για την ενσωμάτωση αυτών των ευρημάτων στην κλινική φροντίδα, εξασφαλίζοντας συστάσεις βασισμένες σε επιστημονικά τεκμήρια και προσαρμοσμένες στον κάθε ασθενή.

Επιπλέον, είναι αναγκαία η διεξαγωγή πιο στοχευμένων ερευνών προκειμένου να καθοριστούν οι βέλτιστες δοσολογίες και να κατανοηθούν οι συνεργιστικές δράσεις μεταξύ διαφορετικών αντιοξειδωτικών και μικροβιακών προφίλ. Αυτό θα μπορούσε τελικά να οδηγήσει στην ανάπτυξη εξατομικευμένων στρατηγικών συμπλήρωσης που θα ενισχύουν τη γνωστική υγεία μέσω της ρύθμισης του μικροβιώματος.

Σε τελική ανάλυση, η υλοποίηση τέτοιων ερευνητικών στόχων απαιτεί την ενίσχυση της διεπιστημονικής συνεργασίας μεταξύ των επιστημών της διατροφής, της μικροβιολογίας και της νευροεπιστήμης. Η ενοποίηση των ευρημάτων από αυτούς τους τομείς μπορεί να προωθήσει σημαντικά την έρευνα γύρω από τον άξονα εντέρου–εγκεφάλου και να συμβάλει ουσιαστικά στη βελτίωση της δημόσιας υγείας.

Πηγή: Hyży, A., Rozenek, H., Gondek, E., & Jaworski, M. (2025). Effect of Antioxidants on the Gut Microbiome Profile and Brain Functions: A Review of Randomized Controlled Trial Studies. Foods, 14(2), 176. https://doi.org/10.3390/foods14020176